Het grote belang van de kleine haarvaten voor de gezondheid van het vrouwenhart

Dat een gezonde leefstijl bijdraagt aan minder kans op hart- en vaatziekten is alom bekend. Minder bekend is dat een vrouwenhart anders reageert op stress en andere bedreigende oorzaken dan een mannenhart. Dit heeft o.a. de maken met de doorbloeding van de allerkleinste haarvaten, in het zogeheten capillaire gebied. In Het Parool van 30 juni 2018 vertellen twee cardiologen van het VUmc meer over dit opzienbarende onderwerp. Het gevaar voor met name vrouwen, zo zeggen zij, schuilt voornamelijk in die kleinste haarvaten.

Yolande Appelman en Ed Eringa kunnen de komende tijd in Nederland meer onderzoek doen dankzij donaties en de steun van de Nederlandse Hartstichting.

Per dag sterven 56 Nederlandse vrouwen aan een hart- of vaatziekte. Bij een groot deel is de oorzaak niet duidelijk. Yolande Appelman en Ed Eringa (universitair hoofddocent fysiologie) van het VUmc denken dat de kleinste bloedvaatjes van het hart een rol spelen.

Waarom is er weinig bekend over hart- en vaatziekten bij vrouwen?

Yolande Appelman (YA): "Veel wetenschappers zijn niet bezig met man- vrouwverschillen. Ze onderzoeken vooral een mechanisme, meestal in mannen. Daarnaast zijn grenswaarden die aangeven wat normale bloedwaarden zijn,

waarschijnlijk niet aangepast op vrouwen. Vrouwen hebben een kleiner hart en bloedvolume. De grenswaarden voor het vaststellen van een hartinfarct bij vrouwen moeten daardoor misschien wel lager liggen dan bij mannen. Nu valt een vrouw wellicht eerder in de groep met normale waarden, terwijl ze mogelijk een afwijkende waarde heeft."

Wat weten jullie al wel?

Ed Eringa (EE): "We weten dat het zuurstoftransport van het hart door de grote kransslagaderen gaat."

YA: "Bij cardiologie leren we dat pijn op de borst wordt veroorzaakt door een vernauwing in die grote bloedvaten."

EE: "Maar het gaat niet alleen om vernauwingen in de kransslagaders. Veel mensen realiseren zich niet dat wel 90 procent van het zuurstoftransport juist via de kleine vaatjes van het hart verloopt. Hierin kan veel misgaan. Haarvaten kunnen minder goed gevuld zijn met bloed of zelfs verdwijnen doordat de bloeddruk lange tijd hoog is geweest."

Waarom denken jullie aan de kleinste bloedvaatjes?

YA: "Het viel me in de kliniek op dat een groot deel van de vrouwen geen vernauwing in de grote bloedvaten heeft. Ik kreeg interesse in de haarvaatjes."

EE: "Afwijkingen in kleine haarvaten kunnen op papier vergelijkbare klachten opleveren als een vernauwing van kransslagaders. Maar daar wordt zelden naar gekeken in de cardiologie."

Hoe kan het dat dit nog niet eerder werd bekeken?

YA: "De huidige technieken zijn niet geschikt om veranderingen in haarvaatjes te meten. Je ziet alleen grote bloedvaten."

EE: "Doordat je die bloedvaatjes niet zomaar ziet, wordt daar minder snel aandacht aan gegeven. Je kunt ze in beeld brengen, maar deze techniek is niet makkelijk."

YA: "Het is niet patiëntvriendelijk en tijdrovend."

EE: "Er is veel aandacht geweest voor slagaderverkalking als oorzaak van zuurstoftekort in het hart. Dat is helemaal terecht, maar daardoor zijn andere vaten die geen last hebben van slagaderverkalking letterlijk buiten beeld gebleven. Wij willen haarvaatjes onderzoeken, zodat we straks net zo veel weten over ziekten van de kleine bloedvaten als slagaderverkalking in de grote bloedvaten."

YA: "Eigenlijk is dit een noodzakelijke inhaalslag."

Wat willen jullie in het onderzoek doen?

EE: "We willen toetsen of het probleem in de kleine haarvaten ligt. Als dit zo is, kunnen we nieuwe meettechnieken bij een grote groep patiënten testen. We hebben twee technieken die hiervoor in aanmerking komen. Eentje is een bestaande methode, de contrastecho, en de andere is een nieuwe MRI-techniek. Bij een contrastecho prik je een infuus in een ader. Je brengt een contrastmiddel in dat naar alle bloedvaten gaat. Dit contrastmiddel kun je zien op een echo."

YA: "Niet alle mensen zijn echogeniek. Bij zeventig van de honderd mensen kunnen we alles redelijk tot goed zien. Sommige mensen zijn te dik. In de MRI is het een kwestie van liggen. Mensen tot 150 kilogram kunnen hierin. Het is mooi als die MRI-techniek hetzelfde als de echo kan aantonen."

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

YA: "Patiënten die klachten hebben, maar geen vernauwingen in de kransslagaders laten zien, hebben veel behoefte aan een goede diagnose. Tegen die patiënten wordt gezegd: ga maar weer naar huis, er is niks ernstigs. Het is niet uw hart. Uiteindelijk komen zij terug met klachten die voor een mindere kwaliteit van leven zorgen. Veel dingen die ze zouden willen doen, kunnen ze niet meer. Ze krijgen dan weer een onderzoek waar niks uitkomt. Dit is onnodig en kost veel geld."

EE: "Per dag overlijden zes keer zoveel vrouwen aan zuurstoftekort in hun hart dan aan borstkanker. Terwijl de aandacht voor borstkanker enorm is. Niemand heeft gehoord hoe groot dit probleem is. Dit is niet om een wedstrijd onder ziekten te doen, maar het is wel echt een teken dat we hier iets mee moeten."

Yolande Appelman

1996 promotie behandeling vernauwingen in kransslag-aders, UvA 2001cardioloog, UvA

2002-2005 interventie-cardioloog St. Antonius ziekenhuis, Nieuwegein.

Ed Eringa

2006-heden interventie-cardioloog, VUmc Groningen

2004 promotie insulineongevoeligheid in de micro-circulatie, VUmc

2007gastonderzoeker, Universiteit van Virginia, VS 2012universitair docent fysiologie, VUmc

2016-heden universitair hoofddocent fysiologie, VUmc.

Bron: Het Parool, 30 juni 2018.

Meer weten?

1. Zie website IMIN

In het buitenland is onder medici veel meer bekend over het grote belang van de microcirculatie. De kleinste haarvaten, die voor 74% (!) verantwoordelijk zijn voor een gezonde bloedsomloop, kunnen we gezond houden met een gezonde leefstijl en fysische vasculaire therapie. Hierover kunt u meer lezen op de website van onder meer International Microvasculair Net (IMIN in Berlijn).

2. Bestel brochure via Vaat- Leefstijl Therapie Nederland

In Nederland is Prof. Alfons J. H. M. Houben, PhD van de Universiteit van Maastricht deskundig op het gebied van de microvasculaire doorbloeding.

Hij schreef recent het voorwoord voor een brochure van het Bundesverband Gesundheitsinformation unde Verbraucherschutz BGV. In deze brochure komen aan de orde o.a ziekten en klachten die verband houden met een verstoorde microcirculatie, zoals: stofwisselingsziekten, bijv. diabetes mellitus; wondgenezingsstoornissen; perifeer arterieel vaatlijden (PAV); vertraagde regeneratie en een zwak immuunsysteem, maar ook maatregelen ter verbetering van de vasculaire gezondheid en verbetering van de microcirculatie.

Wilt u de brochure ontvangen, mail naar info@vaattherapienederland.nl

3. Bezoek gezondheidspresentatie over BEMER fysische vasculaire therapie

Gezond & Weldoen organiseert in samenwerking met Vaat & Leefstijl Therapie Nederland en BEMER Nederland regelmatig informatiebijeenkomsten over fysische vasculaire therapie. Interesse? Kijk op: www.gezondenweldoen.nl/aanbod

Of mail naar info@vaattherapienederland.nl

Zie ook www.vaattherapienederland.nl