De zin en onzin van het ijsbad

In deze tijd wordt veel gesproken over het belang van je weerstand vergroten en ervoor zorgen dat je immuunsysteem sterker wordt, om ziekten waaronder Covid-19 zoveel mogelijk buiten de deur te houden. Zorgen dat je weerbaar bent, zowel mentaal als fysiek, is altijd een goed plan. Er zijn verschillende manieren en ze hebben bijna allemaal te maken met een gezonde leefstijl. Gezonde voeding, meer bewegen, niet roken, matig met alcohol en voldoende ontspanning passeren bijna standaard de revue. Maar wist je dat je je weerstand ook een boost kunt geven met wisselbaden?

Je hebt vast wel eens gehoord van Wim Hof, de ‘ijsman’, die een lans breekt voor baden nemen in ijskoud water. Op zijn website www.wimhofmethod.com kun je er meer over lezen. Hof is naast het nemen van ijsbaden ook voorstander van gezonde, onbewerkte voeding, een goede ademhaling en stressreductie. Wereldwijd wordt hij door duizenden bejubeld, maar er zijn ook kritische geluiden die zeggen dat zijn methode onvoldoend wetenschappelijk onderbouwd zou zijn (zie: Skepsis).

Niet nieuw

Zijn denkbeelden over onder meer de kracht van ijskoud water zijn niet nieuw. In de 19e eeuw zorgde een Rooms Katholieke theoloog, Sebastiaan Kneipp (1821-1897) voor een soortgelijke sensatie. Pastoor Kneipp genas eerst zichzelf van tuberculose en daarna vele anderen, door een aantal jaren regelmatig een kort bad te nemen in de ijskoude Donau. Hij sprong erin en er weer uit.

Net als Hof werd Sebastiaan Kneipp bejubeld en verguisd. Hij was erg geliefd onder de bevolking en kwam bekend te staan als de 'Cholera kapelaan' en de 'waterdokter'. Artsen en apothekers in zijn omgeving waren kritisch op zijn werk en hielden zijn handelingen nauwlettend in de gaten. Het beviel hen niet dat hij de zieken snel en gratis hielp. Het kostte hen klandizie. Ze dienden zelfs een aanklacht tegen hem in bij de rechter, dat hij een charlatan zou zijn. De rechter kon echter niets van oplichting ontdekken en stelde de aanklagers in het ongelijk. Kneipp kon toen doorgaan met mensen op een natuurlijke manier genezen van allerlei aandoeningen. Ook was hij voorstander van plantaardige voeding en op een verstandige manier omgaan met stress. “Je moet jezelf niet overvragen,” zei hij altijd, “en op een redelijke manier met jezelf omgaan.”

"Moeten we nu ineens massaal ijskoude wisselbaden gaan nemen om corona buiten de deur te houden? Ik denk het niet. Ik zie meer in een totaalaanpak voor lichaam, ziel en geest."

12 universele basics

Stress, verkeerde voeding en een verkeerde ademhaling ondermijnen ons immuunsysteem: het zijn en blijven belangrijke aandachtspunten. En het is goed om je immuunsysteem te versterken. De vraag is: hóe doe je dat? Moeten we nu ineens massaal ijskoude wisselbaden gaan nemen om corona buiten de deur te houden? Ik denk het niet. Ik zie meer in een totaalaanpak voor lichaam, ziel en geest.

Mijn overtuiging is dat je éérst een goed fundament moet leggen, voordat je een standvastig huis kunt bouwen. Een goed fundament voor een goede gezondheid en dito immuunsysteem is hoofdzakelijk gelegen in de eerder genoemde 5 BRAVO leefstijlbasics. Daarná ga je verfijnen met nog eens 7 basics. Er zijn er 12 in totaal.

Naast bewegen, niet roken, matig met alcohol, gezonde voeding en ontspanning zijn ook de kracht van verbinding met God en met andere mensen belangrijk en aandacht geven aan je geestelijk welzijn. En extra vitamines en mineralen in uitzonderlijke tijden zoals nu in corona tijd, zijn geen overbodige luxe, een onderwerp apart. En wat dacht je van lachen en genieten. Of: breken met verslavingen voordat ze jou breken. Het e-book De 12 basics voor een gezonder leven kun je (kosteloos) downloaden via mijn persoonlijke website www.gezondeleefstijlcoach.nl

Koud afdouchen

IJsbaden nemen zul je niet in terugvinden in mijn e-book over de 12 basics. Het zou een 13e of 14e basics kunnen zijn om je immuunsysteem te versterken. Als je met koud water aan de slag wilt, hoef je trouwens niet eens, zoals Wim Hof en zijn volgelingen, een ijsbad te nemen. Je kunt ook volstaan met koud afdouchen.

Een studie van het AMC lijkt op de volgende voordelen te duiden. Koud afdouchen kan:

– de bloedcirculatie stimuleren – helpen tegen cellulitis – je haar gladder en mooier maken (koud water sluit de haarschubben, waardoor je haar er minder dof en pluizig uitziet) – je meer energie geven – ontstekingen en spierpijn tegengaan (veel topsporters zweren bij een koude douche na een training) – zorgen voor een betere nachtrust – je bruine vet stimuleren, waardoor je meer calorieën zou verbranden – en je stofwisseling versnellen.

Uit de hierboven genoemde studie (onder leiding van Geert Buijze, een volgeling van Wim Hof, in 2017) blijkt niet zozeer dat mensen die koud douchten minder váák ziek waren, maar wel dat ze zich minder ernstig ziek voelden en sneller herstelden dan mensen die dit niet deden. Het gevolg was dat 29 procent zich minder vaak ziek meldde. Om dit gezonde effect te bereiken, lijkt dertig seconden koud douchen per douchebeurt te volstaan. Deelnemers die het een halve minuut volhielden, merkten in elk geval hetzelfde heilzame effect als mensen die zestig seconden of anderhalve minuut kou kleumden. Het lijkt op de aanpak van Sebastiaan Kneipp: kort erin (eronder in dit geval) en er weer uit.

Koud douchen is om te beginnen geen pretje. Bouw het daarom langzaam op.

Tip:

Koud douchen is om te beginnen geen pretje. Bouw het daarom langzaam op. Begin met een warme douche om je spieren op te warmen en eindig met een koude douche, eerst op je handen en voeten en dan, als je durft, je bovenlijf. Eerst doe je dat vijf seconden, daarna tien, en misschien lukt het je na een tijdje een halve minuut. Je bouwt het op met kleine stapjes.

Slanker door bruin vet te activeren?

Slanker door bruin vet te activeren?

Hierboven lees je dat koud afdouchen de stofwisseling versnelt. Dat betekent – in theorie – dat je er slanker van kunt worden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kou de beste manier is om ‘bruin vet’ te activeren, het vetweefsel dat je lichaam op temperatuur houdt door calorieën te verbranden.

In tegenstelling tot wit vetweefsel, dat voornamelijk dient als opslagplaats voor vetten, zorgen bruine vetcellen er primair voor dat je lichaam op temperatuur blijft. En dat doet het door calorieën te verbranden.

Voor bruin vet geldt hetzelfde als voor spierweefsel: als je het niet prikkelt, neemt het af. Mensen met overgewicht hebben aantoonbaar minder actief bruin vet dan slanke mensen. Ouderen zijn ook minder rijk bedeeld dan jongeren.

Promovendus Maarten Vosselman van Maastricht University wilde daarom weten hoe je bruin vet kunt activeren. En wat blijkt? Kou blijkt de beste manier om bruin vetweefsel te stimuleren. Het goede nieuws is dat het volgens de promovendus al werkt bij 17 of 18 graden. Vergeet dus de ijsbaden en zet gewoon de verwarming 2 of 3 graden lager...

'Ridicuul kleine stapjes'

Andere manieren om te stofwisseling te versnellen zijn: regelmatig een uur of anderhalf intensief bewegen (sporten, één van de 12 basics) en meer spiermassa kweken met behulp van krachttraining (eveneens één van de 12 basics). Je kunt natuurlijk ook gewoon ervoor zorgen dat je niet teveel aankomt zodat er minder overtollig vet te verbranden valt. Dat doe je niet door op dieet te gaan, maar door je voedingspatroon aan te passen en je lichaam te voeden met de juiste (natuurlijke) voedingsstoffen (ook één van de 12 basics).

Om nogmaals met Sebastiaan Kneipp te spreken: “Je moet jezelf niet overvragen en op een redelijke manier met jezelf omgaan.” Voor velen is het nemen van ijsbaden teveel van het goede. Anderen komen niet eens toe aan gezonde voeding of dagelijks voldoende bewegen. Of zijn verslaafd aan suiker, of aan sigaretten. Dat zijn echt belangrijkere speerpunten. Waar het om gaat is dat je een manier vindt die bij je past om stapje voor stapje aan een gezondere leefstijl te werken.

Begin dus bij het fundament en stel doelen die haalbaar voor je zijn, op manieren waarvan je denkt: dát kan ik wel... Ridicuul kleine stapjes, zoals ook Ben Tiggelaar het benoemt, maken uiteindelijk een groot verschil.

Deze en andere principes zijn verwerkt in de opleiding Gezond & Weldoen Leefstijlcoach, die elk jaar wordt aangeboden aan cursisten die de visie en missie van Gezond & Weldoen onderschrijven. Meer weten? Kijk op onze website.

Deze en andere principes zijn verwerkt in de opleiding Gezond & Weldoen Leefstijlcoach, die elk jaar wordt aangeboden aan cursisten die de visie en missie van Gezond & Weldoen onderschrijven. Meer weten? Kijk op onze website.