De zin en onzin van 'superfoods'

Hoe denk jij over superfoods? Eet je zelf wel eens? Zijn ze wel of niet goed voor je gezondheid? Vind je ze lekker? Duur? Er word veel ‘zin en onzin’ over superfoods gezegd en geschreven. Met onderstaande informatie kun je prima je eigen mening vormen! Ik wil je graag vertellen hoe je héérlijke en verschillende soorten superfood smoothies kunt maken. Maar eerst een paar feiten.

Een officiële definitie van superfoods is er niet, maar globaal zijn er twee groepen: de ‘gewone bekende’ en de wat meer ‘exotische’. Tot de eerste groep behoren onder meer: sinaasappelen, tomaten, spinazie, boerenkool, broccoli, groene thee, soja, walnoten, kokosolie, haver, peulvruchten, pompoen, zoete aardappelen, gember, bruine bonen, avocado, rode bietjes, groene appels, knoflook, uien en olijfolie. Kortom: veel onbewerkte voedingsmiddelen die je tegenwoordig gewoon in de supermarkt kunt kopen. Voor de meer exotische superfoods, die geìmporteerd worden, moet je wat meer moeite doen. Voorbeelden zijn: grijs Keltisch zeezout, aloë vera, pure cacao, acai bessen, maca, guarana, chia zaad, inca berries etc.

Trendy

Eén op de tien Nederlanders gebruikt op dit moment superfoods, zo blijkt uit onderzoek van marktonderzoekbureau GfK in Dongen. Winkelketen Eko Plaza, waar biologische voeding wordt verkocht, signaleerde kortgeleden een spectaculaire groei in superfoods. Twee jaar geleden waren ze goed voor amper 1à 2 procent van de totale omzet, nu is dat al vijf procent. “En we verwachten zeker een verdere groei. Superfoods zijn hot en trendy.”

De woordvoerster van het Voedingscentrum, Patricia Schutte, was helemaal niet blij met die trend. Ze noemde superfoods een marketingterm en waarschuwt tegen een mogelijk gevaar: "Mensen kunnen doorslaan in hun overtuiging. Ze kunnen onterecht gaan geloven dat zij een bepaald product in grote hoeveelheden moeten eten of drinken. En dan lopen ze het risico op een onvolwaardig, eenzijdig eetpatroon". Bovendien kan volgens het Voedingscentrum niet één voedingsmiddel alle belangrijke voedingstoffen leveren die het lichaam nodig heeft. Schutte: "Variatie is het toverwoord. De beste manier om alle verschillende voedingsstoffen binnen te krijgen die je nodig hebt, is om elke dag volop te variëren. Vooral voor groente en fruit is dit belangrijk."

Twee vliegen in één klap…

Met die laatste opmerking hebben we meteen de kern van de zaak te pakken... ‘Vooral groente en fruit zijn belangrijk’. Uit onderzoek van onder meer het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat de meeste Nederlanders véél te weinig groenten en fruit eten. Bij kinderen (vanaf 7 jaar) krijgt slechts 1 tot 2% (!) voldoende groenten binnen; bij volwassenen is dat maximaal 14% (!). Ook de fruitconsumptie ligt vér onder de aanbevolen hoeveelheid: afhankelijk van de leeftijdsgroep haalt slechts 3 tot 26% de gezonde norm. De aanbeveling om twee keer per week vis te eten, wordt eveneens door verreweg de meeste Nederlanders niet gehaald.

Dit is één van de redenen waarom ik zelf een voorstander ben van hóógwaardige natuurlijke vitamine en mineralen supplementen (geen synthetische ‘Micky Mouse pillen’ a.u.b...) en ja: ook van superfoods! Ik zie ze namelijk als onderdeel van een gezonde leefstijl en uitdrukkelijk als áánvulling op de gewone dagelijkse gezonde voeding. De vernieuwde richtlijnen voor gezonde voeding van Voedingscentrum (met o.a. méér groenten, minder vlees en ja, eindelijk ook ongebrande nootjes) werken in de regel prima, voor de meeste mensen. Althans als men zich er voor 100 % aan houdt... Maar in de praktijk gebeurt dat dus niet! Door gebrek aan tijd of mogelijkheden kun je met behulp van hoogwaardige supplementen en/of super foods je gezondheid een belangrijke dienst bewijzen. Vul de Eetmeter van het Voedingscentrum maar eens een twee weken in en je ontdekt precies wáár bij jou de schoen wringt. Het kan maar zo zijn dat jij best wel wat extra gezonde voedingsstoffen kunt gebruiken! Het boek Superfood Recepten van Jesse van der Velden is aan aanrader als je zin hebt om eens wat anders op tafel te zetten dan een standaardmaal met aardappelen, een bal gehak en Hollandse groenten.

Simpel gezegd: ‘antioxidanten zijn je vriend. Hoe hoger de ORAC-score, hoe rijker aan antioxidanten, hoe beter voor je gezondheid.’

ORAC waarde

Superfoods zijn ‘superfoods’ vanwege de grote concentraties gezonde voedingsstoffen die erin zitten en de ORAC waarde. Daar is helemaal niks mis mee, integendeel. Om een voorbeeld te geven: 100 gram Acai bessen of pure rauwe cacao bevat al snel 24 tot 30x meer aan ORAC waarde ten opzicht van 100 gr sinaasappel. De ORAC waarde is een methode om de antioxidantwaarde van voeding uit te drukken. De antioxidantwaarde zegt iets over het vermogen van voedingsstoffen om vrije radicalen uit te schakelen. Vrije radicalen zijn ‘terroristen die je gezondheid ondermijnen’.

Simpel gezegd: ‘antioxidanten zijn je vriend. Hoe hoger de ORAC-score, hoe rijker aan antioxidanten hoe beter voor je gezondheid.’ De dagelijks aanbevolen hoeveelheid antioxidanten is 3000 – 5000 (μmol TE / 100 g). Je moet dus heel wat sinaasappels eten om daaraan te voldoen. Superfoods zijn gewoon handig om veel antioxidanten binnen te krijgen.

Interview Jesse van der Velden vs Voedingscentrum

Een aanrader in dit verband om naar te luisteren is de spraakmakende uitzending op Radio 3 FM van het interview van Chiel Beelen en de voorlichtster van het Voedingscentrum. “Onvoorstelbaar dat het Voedingscentrum kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen in voeding goedpraat en superfoods afkraakt”, is de strekking van het gesprek. Voor beide standpunten is wat te zeggen. Je kunt het gesprek vinden via deze link: https://www.youtube.com/watch?v=jTQtZAz90l0, niet nieuw, maar nog altijd actueel.

Conclusie

Mijn advies is gebruik je eigen gezonde verstand en laat je niet gek maken door tal van (vaak tegenstrijdige) adviezen. Laat je niet gek maken door door marketeers van superfoods (die maar in één ding geïnteresseerd zijn en dat is jouw geld) , maar ook niet door het Voedingscentrum dat superfoods min of meer naar het rijk der fabelen verwijst. Want de pure en onbewerkte kracht uit de natuur is voor iedereen beschikbaar en spreekt voor zich. Neem gewoon zelf de proef op de som: gezonde voeding erin - waaronder lekkere superfoods - en rommel eruit. Erváár zelf wat gezonde voeding, waaronder superfoods, voor je kunnen doen.

Mijn conclusie? Superfoods als onderdeel van een gezonde leefstijl kunnen een verrijking zijn voor je gezondheid. Je slaat twéé vliegen in 1 klap als je met superfoods bijvoorbeeld een overheerlijke fruit/ of groentesmoothie maakt want daar kun je ook heerlijk van smullen in allerlei soorten en maten. Hieronder leg ik uit hoe je dat kunt doen. Ideaal dus voor wie met moeite aan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) gezonde voedingsstoffen komt.

Conclusie: superfoods als onderdeel van een gezonde leefstijl kunnen een verrijking zijn voor je gezondheid

Je ideale superfood smoothie in vier stappen

Je ideale superfood smoothie in vier stappen

Met superfoods kun je fantastische supergezonde smoothies maken. Ze zijn lekker en gezond. De ingrediënten komen rechtstreeks uit de natuur. Koop kwalitatief hoogwaardige superfoods bij betrouwbare leveranciers. Goedkopere varianten zijn lang niet altijd de beste varianten. Naar je ideale superfood smoothie ga je in vier stappen.

Stap 1: Bepaal eerst het soort smoothie dat je wilt maken. Kies je fruit (vers of diepvries), of groente (bijvoorbeeld spinazie, selderij, boerenkool, bladgroenten). Cacao, ongebrande noten, zaden of kiemen kun je aan beide toevoegen.

Stap 2: Bepaal vervolgens de gezonde accenten:

Chia en lijnzaad (met omega-3 vetzuren); acai, Inca berries, Goji, Cacao, matcha (anti-oxidanten); tarwegras, gerstegras, spirulina (ontzuren); spirulina, chlorella, aloë vera (detox); maca poeder (stress control en kracht); camu camu (weerstand, vitamine C); guarana, maca, cacao (energie).

Stap 3: Breng op gewenst dikte met vruchtensap, groentesap, kokoswater, water,kokosmelk, amandelmelk, yoghurt, kefir, soja- of hazelnootmelk

Stap 4: Breng op smaak. Zoet: lucuma, stevia etc. Zout: grijs Keltisch zeezout. Kruiden: kaneel, vanille, oregano, basilicum,

kruidnagel, peper etc.

Je kunt dus eindeloos variëren en experimenteren. Een voorbeeld van een lekker super food smootie recept uit ons programma Leefstijlplan natuurlijk in balans vind je hier : superfood smoothie met havermout en blauwe bessen.

Zelfgemaakte superfood smoothies passen prima in een gezonde leefstijl – naast de andere basics zoals gevarieerd eten, voldoende bewegen, niet roken, matig zijn met alcohol en tijd nemen voor rust en herstel. Gezonde voeding (waaronder superfoods) is één van de 12 basics voor een gezonder leven. Ken je alle 12 basics voor een gezonder leven? Download mijn e-boek De 12 basics voor een gezonder leven op www.gezondeleefstijlcoach.nl.

Gezonde voeding waaronder superfoods is één van de 12 basics voor een gezonder leven. Ken je alle 12 basics voor een gezonder leven? Download mijn e-boek De 12 basics voor een gezonder leven op www.gezondeleefstijlcoach.nl. en je ontdekt ze!

© Rosaline Ratering McDonald

De schrijfster van dit artikel Rosaline Ratering McDonald (Arnhem, 1962) is onder meer gediplomeerd voedingsdeskundige, voormalig sportdocente, docent leefstijl coaching, KABIZ geregistreerd Stoppen Met Roken Coach en grondlegster van Leefstijlplan natuurlijk in balans (www.leefstijlplannatuurlijkinbalans.nl). Ze is voorzitter van Stichting Gratis Gezond (www.stichtinggratisgezond.nl). Samen met andere leefstijlprofessionals zet zij zich in voor een gezondere en meer rechtvaardige samenleving