No more waste please! Doe mee met de verspillingsvrije week van 1 t/m 7 september 2020

Voedselverspilling: het moet en kan anders. Een bijbels verantwoorde gezonde leefstijl heeft niet alleen met jezelf te maken, maar ook met zorg voor je naaste en zorg voor de Schepping. Daar hoort onlosmakelijk bij: stoppen met het verspillen van kostbaar voedsel. Maak een begin en doe mee met de Verspillingsvrije week van dinsdag 1 tot en met maandag 7 september 2020. En ga er daarna vooral mee door..!

Minder verspilling in coronatijd

Goed nieuws is dat een kwart van de Nederlanders verspilt tijdens de huidige coronacrisis minder voedsel dan daarvoor. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Food & Biobased Research, in samenwerking met het Voedingscentrum. De vermindering in voedselverspilling lijkt vooral te komen doordat men beter is gaan plannen. Mensen wilden minder vaak naar de winkel en planden dus verder vooruit. Er werd vaker een boodschappenlijstje gemaakt en de koelkast, voorraadkast en vriezer werden beter gebruikt. Wat natuurlijk ook een verschil maakt is dat de horeca een tijdlang dicht was, waardoor een spontaan etentje buiten de deur veel minder vaak voorkwam.

Het voorkomen van voedselverspilling is goed voor het milieu en de portemonnee. Daarnaast kan het plannen van maaltijden en het maken van boodschappenlijstjes ervoor zorgen dat je gezondere keuzes maakt en niet verleid wordt door ongezonde producten in de supermarkt.

Voetafdruk check WFN

Wil jij weten hoe duurzaam jouw levensstijl is?

Doe hier de Voetafdruk test van het Wereld Natuur Fonds

Minder voedsel verspillen? Lees dan de volgende tips!

1. Controleer wat je in de voorraadkast hebt. Kijk wat een beperkte houdbaarheid heeft en eet dat als eerste op. Je kunt producten die bijna over datum zijn of die al opengemaakt zijn op een vaste, zichtbare plek in de koelkast zetten zodat je altijd kunt zien wat er nog op moet.

2. Maak een planning en een boodschappenlijstje. Dit kun je gelijk voor een week doen, maar ook voor enkele dagen. Zet ook op je lijstje hoeveel je van een product nodig hebt, zodat je niet te veel koopt.

3. Weeg de goede porties af zodat je niet méér kookt dan nodig is. Pasta, rijst en couscous zetten uit tijdens het koken waardoor je snel te veel hebt. Afwegen helpt de goede portie aan te houden!

4. Zorg dat je koelkast koel genoeg is (4 graden) en kijk welke producten je in kunt vriezen zodat ze langer houdbaar zijn.

5. Bekijk de houdbaarheidsdata van je voorraad: gaat iets bijna over de datum, plan dan in om het in de komende dagen op te eten. Een ‘te gebruiken tot’ (TGT) product kun je beter niet meer eten na de datum. Een ‘ten minste houdbaar tot’ (THT) product kan vaak nog wel goed zijn kort na de verstreken datum. Kijk en ruik dus goed voordat je het weggooit.

6. Heb je nog verschillende restjes in de koelkast liggen? Er zijn veel receptensites waar je producten kunt invoeren. De site zoekt er dan een passend recept bij. Zo kun je mooi alle restjes opmaken.

Cijfers

Wereldwijd produceren we op dit moment 4,678 miljoen ton aan voedsel per jaar, waarvan we een derde verspillen. We verspillen minder kostbaar voedsel dan 10 jaar geleden, maar nog steeds teveel. De stichting Samen tegen verspilling heeft een mooie challenge bedacht om daar verandering in te brengen. Kijk op de website van Samen tegen voedselverspilling en doe mee.

Het gezondste wordt het meest verspild: groenten en fruit. Alleen al in Europa verspillen we met z’n allen per jaar zo’n 17 miljard kg verse groente en fruit per jaar, dat is omgerekend 35,3 kg verse groente en fruit per persoon per jaar, waarvan 14,2 kg vermijdbaar is.

Ieder jaar wordt in Nederland tussen de 1,7 en 2,5 miljoen ton eten verspild. Dat komt per persoon neer op ongeveer 41 kilo eten (vooral groenten en fruit) en 57 liter drinken.

Bespaar 145 euro per jaar met de Bewaarwijzer

Daar kun je verandering in brengen door thuis rekening te houden met onder meer de manier waarop je groenten (en andere voedingsmiddelen) bewaart. Het scheelt je per jaar circa 145 euro in je portemonnee, ook mooi meegenomen. Met de handige Bewaarwijzer weet je binnen een paar seconden welke voedingsmiddelen je waar en hoe lang kunt bewaren.

‘Verkeerde vorm’

Niet in alleen particuliere huishoudens, aan het eind van de voedselketen, wordt kostbaar voedsel verspild, ook eerder al in de productieketen gaat er flink wat mis. Ieder jaar wordt er naar schatting 50 miljoen ton aan geteelde groente en fruit in Europa weggegooid, omdat de producten een verkeerde afmeting of vorm hebben. Dit betekent dat een derde van de geoogste producten het supermarktschap nooit bereikt (The University of Edinburgh, 2018). Tot twee vijfde van alle groente- en fruitgewassen wordt verspild omdat ze er 'lelijk' uitzien (The Guardian, 2013).

Tomaten, bananen, appels…

Voorbeelden zijn er te over. In Australië werd bijna 90% van de eetbare tomaten weggegooid op basis van hun uiterlijk (The Guardian, 2017), terwijl er in Groot Brittannië alleen al dagelijks 1,2 miljoen hele tomaten worden weggegooid. Uit een recent Zweeds onderzoek bleek dat de banaan de meest verspilde fruitsoort in winkels is door bruine plekken of kleine kneuzingen (Mattsson et al., 2018). In het Groot Brittannië worden er dagelijks 1,4 miljoen bananen weggegooid (The Guardian, 2017)

Naar schatting worden er wereldwijd 3,7 biljoen appels per jaar weggegooid (FAO, 2012).

Hoe bewaar je groenten en andere voedingsmiddelen?

Je kunt thuis prima meewerken aan voorkomen van voedselverspilling, bijvoorbeeld door groenten en andere voedingsmiddelen op de juiste manier te bewaren. Ontdek het op de website van het Voedingscentrum via de Bewaarwijzer hoe dat werkt. Sommige groenten zijn langer houdbaar in de koelkast en andere groenten buiten de koelkast.

Weet jij het verschil tussen de houdbaarheids aanduidingen op de verpakking van voedingsmiddelen?

Lees hier meer over de THT en TGT datum.

Initiatieven vanuit bedrijfsleven

Het verminderen van voedselverspilling is een van de belangrijkste dingen die we kunnen doen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, aldus Chad Frischmann, klimaatveranderingsexpert.

Het bedrijfsleven komt gelukkig in actie. Voedselverspilling - van het begin van de keten tot het eind ervan - kan en moet anders stelt onder meer Too good to go, een organisatie die zich inzet om verspilling van voedsel tegen te gaan. Meer over Too good to go lees je hier: www.toogoodtogo.nl

Een ander mooi initiatief komt van De Verspillingsfabriek (www.deverspillingsfabriek.nl)

De Verspillingsfabriek is een initiatief van ondernemer Bob Hutten. Hij kon het probleem van de grootschalige voedselverspilling niet langer aanzien. Na een pilot in samenwerking met Wageningen Universiteit en Foodsquad, waarbij er overrijpe tomaten van supermarktketen PLUS werden gebruikt voor een verse soep, ging Hutten in 2015 op zoek naar een oplossing om veel grotere reststromen groenten te redden. Zijn oog viel op een 'verspild' fabriekspand in Veghel, waarvan hij een deel verbouwde tot een fabriek met koel- en productieruimtes.

Bijbelse redenen

Bij bijbelse redenen tegen verspilling denk ik zelf in de eerste plaats aan respect (ontzag) voor de Schepper en het gebod van naastenliefde ('eerlijk delen'). Daarnaast dienen we als goede rentmeesters om te gaan met wat God ons toevertrouwt (Matteus 25). Adam en Eva kregen de opdracht om voor de schepping te zorgen, niet om deze uit te buiten, wat na de zondeval gebeurde. Er is nog belangrijke reden om verstandig en rechtvaardig om te gaan met wat God ons heeft toevertrouwd en dat is: het welzijn van de mensheid. God geeft altijd het welzijn van mens, dier en natuur op het oog. Onrechtmatig toegevoegde overvloed, waarvan verspilling een teken is, komt veelal voort uit minachting van Gods leefregels ten aanzien van de schepping en de medemens. Dit keert zich niet alleen geestelijk maar ook lichamelijk tegen de rijke (Jak. 5:1-4), met onder meer het ontstaan van welvaartsziekten.

Verspilling op grote schaal is een teken van disbalans en van onrecht. Je kunt maatregelen nemen tegen verspilling en gelukkig gebeurt dat ook, maar nóg beter is het om het probleem bij de wortel aan te pakken: heb- en geldzucht in het hart van de mens. We moeten leren dat genoeg 'genoeg' is en dankbaar zijn voor al het goede dat in principe voor alle mensen in potentie aanwezig is. Laat uw leven niet beheersen door geldzucht, neem genoegen met wat u hebt. Hij heeft immers zelf gezegd: 'Nooit zal ik u afvallen, nooit zal ik u verlaten' (Hebr. 13:5).

‘Gezond en wel doen’

Omzien naar de Schepping, waaronder het tegengaan van voedselverspilling, hoort zoals gezegd bij een bijbels verantwoorde gezonde leefstijl. In onze opleidingen en studiedagen gaan we daar uitvoerig op in. Een gezonde leefstijl is niet filosoferen over wat gezond is en wat niet, maar vooral: het in de praktijk brengen, het doén. Een soort geloof in actie. Niet alleen erover praten, maar het ook doen. Een bijbels verantwoorde gezonde leefstijl heeft te maken met omzien naar jezelf, omzien naar de ander en omzien naar de Schepping. Het hangt met elkaar samen. Vandaar de naam van onze organisatie: Gezond & Weldoen.

Rosaline Ratering McDonald,

oprichtster Gezond & Weldoen, opleidingsinstituut voor christen leefstijlcoaches en zorgprofessionals.

Bronnen:

De Hemelse Voedselbank, drs,. E. Noordermeer

Too good to go

Voedingscentrum (bewaarwijzer)

Rotsvast, lesboek bij opleiding Gezond & Weldoen Leefstijlcoach